Αντωνόπουλος

I

Επώνυμο τριών διακεκριμένων οικογενειών, αγωνιστών του 1821, που προσέφεραν πολλές υπηρεσίες στο ελληνικό έθνος.

1. Οικογένεια από την Ανδρίτσαινα. Δύο από τα μέλη της ήταν αγωνιστές του 1821, o Αντώνιος και ο Γεώργιος. Ο πρώτος σε μικρή ηλικία εγκαταστάθηκε στην Τεργέστη, όπου ο θείος του Αναστάσιος διατηρούσε εμπορικό οίκο. Έγινε αργότερα έφορος της ελληνικής κοινότητας και ανέλαβε, μετά τον θάνατο του θείου του, τη διεύθυνση της επιχείρησής του. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία (1819) και βοήθησε με μεγάλα χρηματικά ποσά τον Δημήτριο Υψηλάντη που βρέθηκε στην Τεργέστη (άνοιξη 1821). Παρέμεινε στην Τεργέστη, απ’ όπου ενίσχυσε με κάθε τρόπο τον Αγώνα, ιδιαίτερα με χρήματα και πολεμοφόδια. Ο δεύτερος ήταν μικρότερος αδελφός του προηγούμενου. Έζησε επίσης στην Τεργέστη και μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία την ίδια εποχή με τον αδελφό του. Ακολούθησε τον Υψηλάντη στην Ελλάδα, όπου αγωνίστηκε με ενθουσιασμό, προσφέροντας επίσης και σημαντική οικονομική ενίσχυση. Πολέμησε και διακρίθηκε (με τον βαθμό του χιλίαρχου) στην Τρίπολη, στην Κόρινθο, στο Ναύπλιο, στη Βόνιτσα, στο Γαλαξίδι εναντίον του Δράμαλη, και στη Στερεά Ελλάδα. Κατέλαβε διάφορες πολιτικές θέσεις, όπως πληρεξούσιος Ναυπλίου (1826-27 και 1829-31), γερουσιαστής στην ίδια πόλη καθώς και δήμαρχός της. Τέλος, διετέλεσε σύμβουλος της επικρατείας την εποχή του Όθωνα. Πέθανε το 1865.

2. Οικογένεια από τη Δημητσάνα. Μέλη της ήταν ο Αντώνιος Δαλιβήρης (αυτό ήταν το πραγματικό όνομα της οικογένειας), o αδελφός του Ιωσήφ, μητροπολίτης Θεσσαλονίκης που θανατώθηκε από τους Τούρκους μαζί με τον πατριάρχη Γρηγόριο E’ το 1821, και οι γιοι του Αντωνίου, Προκόπιος και Αθανάσιος. Ο τελευταίος ήταν δημογέροντας και μυήθηκε από την αρχή στις ενέργειες προετοιμασίας της Επανάστασης. Συμμετείχε μαζί με τους αδελφούς Σπηλιωτόπουλους στην επίβλεψη της παρασκευής πυρίτιδας (στους 12 μύλους που είχαν ιδρυθεί γι’ αυτό τον σκοπό κοντά στη Δημητσάνα) και αργότερα σε μυστική συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε στο σπίτι του, στην οποία πήραν μέρος ο Θ. Δεληγιάννης, ο Δικαίος και ο άντρας της αδελφής του Κανέλλος, ορκίστηκε υπέρ του ένοπλου αγώνα. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, ασχολήθηκε με την παρασκευή και προμήθεια των αγωνιστών σε πολεμοφόδια και έλαβε μέρος στη μάχη και καταστροφή του Δράμαλη στα Δερβενάκια. Η οικονομική του συνεισφορά στον Αγώνα ήταν πολύ μεγάλη. Μετά την απελευθέρωση ασχολήθηκε με την πολιτική, όπως επίσης και o γιος του Αντώνιος που εξελέγη πολλές φορές βουλευτής.

3. Οικογένεια δημογερόντων από την περιοχή της Λακωνίας. Σπουδαιότερο μέλος της ήταν ο Σπήλιος ή Σπηλιώτης Α., o οποίος κρεμάστηκε από τους Τούρκους στην Τρίπολη, επειδή κατηγορήθηκε για συμμετοχή στην επανάσταση του Ορλόφ. Οι τέσσερις γιοι του, Κωνσταντίνος, Γεώργιος, Αντώνιος και Σταματέλος, βοήθησαν οικονομικά τον Αγώνα. Ο Κωνσταντίνος βοήθησε στην πολιορκία της Μεθώνης, με άντρες τους οποίους όπλισε o ίδιος, καθώς και στην πολιορκία της Τρίπολης στην οποία συμμετείχε. Πέθανε μετά την πτώση της πόλης, στη διάρκεια του λοιμού που επακολούθησε. Ο Αντώνιος ήταν προύχοντας στην Καλαμάτα. Μαζί με τους γιους του βοήθησε στην απελευθέρωση της περιοχής. Ο Σταματέλος, που ήταν και ο μεγαλύτερος, ήταν δημογέροντας και μεγαλοτραπεζίτηςστο Άργος. Τάχθηκε από τους πρώτους υπέρ της έναρξης του Αγώνα, για τον οποίο και προσέφερε σχεδόν όλη την τεράστια περιουσία του. Βοήθησε σημαντικά στην πολιορκία και την πτώση του Ναυπλίου και χρημάτισε αντιπρόσωπος του Άργους στην Εθνοσυνέλευση (1823 και 1826-27) και έπαρχος στην ίδια πόλη (1824-25). Πέθανε το 1839 στο Ναύπλιο, όπου στο μεταξύ είχε εγκατασταθεί. Ένας από τους γιους του, ο Γεώργιος, σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της Επανάστασης.

II

Επώνυμο διαφόρων αγωνιστών του 1821.

1. Βασίλειος. Γεννήθηκε στη Λιβαδειά. Πολέμησε στην πρώτη και στη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου, ενώ πήρε μέρος και στην Έξοδο. Σώθηκε και αργότερα πολέμησε στην Αράχοβα, στο σώμα του Γιώργη Τζαβέλα.

2. Γεώργιος. Καταγόταναπό το Ναύπλιο. Κατέβηκε στον Μοριά από την Τεργέστη με τον Δημήτριο Υψηλάντη, του οποίου ήταν και σύμβουλος. Όταν ο Μαυροκορδάτος προσπάθησε να οργανώσει δική του επικράτεια στη Στερεά, προχωρώντας έτσι πέρα από την εξουσιοδότηση που είχε από τον Υψηλάντη, ο Α. αντέδρασε στα σχέδιά του, γεγονός που όξυνε την αντίθεση των κύκλων του Μαυροκορδάτου με τον Υψηλάντη. O Α. διετέλεσε και δήμαρχος στο Ναύπλιο (1837-42).

3. Δημήτριος ή Ξύστρας. Καταγόταν από το χωριό Κούρταγα της Μεσσηνίας. Πήρε μέρος στις πολιορκίες της Καρύταινας, της Τρίπολης και της Κορίνθου και στις μάχες εναντίον του Δράμαλη. Αργότερα, αγωνίστηκε στο Μανιάκι και τη Δραμπάλα εναντίον του Ιμπραήμ. Πολέμησε κοντά στους Κολοκοτρώνη, Πλαπούτα, Αναγνωσταρά και Δικαίο. Είχε τον βαθμό του εκατόνταρχου και αναγνωρίστηκε μετά την απελευθέρωση ως αξιωματικός.

4. Παναγιώτης. Καταγόταν από την Καλαμάτα. Πήρε μέρος στην πολιορκία του Νεοκάστρου, της Μεθώνης και της Κορώνης. Διοικούσε δύναμη 100-150 συμπατριωτών του, την οποία συντηρούσε με δικά του έξοδα. Προσέφερε επίσης και σημαντική οικονομική βοήθεια στον Αγώνα.